rzeczownik

RODZAJ RZECZOWNIKA

Rzeczownik w języku norweskim posiada trzy rodzaje – męski, żeński i nijaki. Wszystkie rzeczowniki należące do rodzaju żeńskiego mogą też występować w rodzaju męskim, dlatego mówi się o rodzaju żeńsko-męskim.

Na rodzaj rzeczownika wskazuje rodzajnik nieokreślony lub rodzajnik końcowy

Rodzajnik nieokreślony stoi przed rzeczownikiem.
ei – rodzaj żeński  (ei bok)
en – rodzaj męski (en bil)
et  - rodzaj nijaki (et barn)

Rodzajnik końcowy tworzy formę określoną rzeczownika
a - rodzaj żeński (boka)
en - rodzaj męski (bilen)
et  - rodzaj nijaki (barnet)

Rzeczowniki kończące się na literę E otrzymują tylko –N lub –T. W rodzaju żeńskim końcowe E zanika.

en hage – hagen
et eple – eplet
ei gruppe – gruppa

Nie dotyczy to jednak rzeczowników jednosylabowych lub akcentowanych na ostatnią sylabę

et tre – treet

Rzeczowniki kończące się krótką samogłoską i spółgłoską M mają w formie określonej podwójne M.

en sykdom – sykdommen

Rzeczowniki zakończone na –UM tracą tę część przy tworzeniu formy określonej

et museum – museet
et stadium - stadiet

Typowe końcówki

W niektórych przypadkach rodzaj rzeczownika można rozpoznać po jego końcówce

 Typowe końcówki rodzaju męskiego:
-ELSE  (øvelse)
-HET (leilighet)
-NAD (søknad)
-ISME (sosialisme)
-ANSE (toleranse)
-DOM (sykdom)
-SJON (deklarasjon)

 Typowe końcówki rodzaju nijakiego:
-ERI (bakeri, vaskeri, maleri, galleri)

 

LICZBA MNOGA

końcówka -er

Liczbę mnogą w formie nieokreślonej najczęściej tworzy się poprzez dodanie do rzeczownika końcówki –ER. lub samego –R jeśli kończy się on na nieakcentowane E. W formie określonej dodawana jest końcówka –ENE lub samo -NE

LICZBA POJEDYNCZA

LICZBA MNOGA NIEOKREŚLONA

LICZBA MNOGA OKREŚLONA

en venn

venner

vennene

ei jente

jenter

jentene

en butikk

butikker

butikkene

et eple

epler

eplene

 

Jeśli rzeczownik kończy się na akcentowane E, wtedy w formie nieokreślonej dodaje się całą końcówkę  -ER

en ide

ideer

ideene

 

Rzeczowniki kończące się krótką samogłoską i spółgłoską M mają w liczbie mnogiej podwójne M.

en dom

dommer

dommene

 

Rzeczowniki kończące się na –EL i –ER tracą E a ewentualne podwójne spółgłoski zostają wtedy zredukowane do jednej.

en sykkel

sykler

syklene

en regel

regler

reglene

 

Rzeczowniki kończące się na –IUM tracą –UM w liczbie mnogiej

et studium

studier

studiene

et museum

museer

museene

 

końcówka  -e

Rzeczowniki kończące się na –ER tworzą liczbę mnogą nieokreśloną poprzez dodanie –E, a liczbę mnogą w formie określonej poprzez dodanie -NE. W grupie tej znajduja się przede wszystkim rzeczowniki odnoszące się do zawodów i narodowości, choć nie tylko.

en elektriker

elektrikere

elektrikerne

en amerikaner

amerikanere

amerikanerne

en genser

gensere

genserne

UWAGA: Do grupy tej nie przynależą rzeczowniki:
-finger
-sommer
-vinter

 

bez końcówki

Część rzeczowników zachowuje w formie nieokreślonej liczby mnogiej taką samą formę. Dotyczy to głównie jednosylabowych rzeczowników w rodzaju nijakim. W formie określonej zyskują końcówkę –ENE lub –A (druga możliwość dotyczy tylko rodzaju nijakiego i jest rzadko stosowana za wyjątkiem wyrazów BARNA i BEINA, gdzie druga opcja jest jedyną dopuszczalną)

et rom

rom

rommene

et glass

glass

glassene

et barn

barn

barna

et bein

bein

beina

 Według tego wzorca (bez końcówki) tworzona jest również liczba mnoga niektórych rzeczowników rodzaju męskiego i żeńsko-męskiego: 

en feil

feil

feilene

en sko

sko

skoene

en ting

ting

tingene

ei mus

mus

musene

 

formy nieregularne

Tabela przedstawia liczbę mnogą najczęściej używanych rzeczowników, które tworzą liczbę mnogą w sposób nieregularny.

en mann

menn

mennene

en bror

brødre

brødrene

en far

fedre

fedrene

ei mor

mødre

mødrene

ei datter

døtre

døtrene

ei søster

søstre

søstrene

et kne

knær

knærne

et tre

trær

trerne

ei ku

kyr

kyrne

en fot

føtter

føttene

en tann

tenner

tennene

ei hånd

hender

hendene

ei natt

netter

nettene

strand

strender

strendene

ei kraft

krefter

kreftene

et narkotikum

narkotika

narkotikaene