czasownik - czasy przeszłe

Przeszłość można wyrażać przy pomocy czasów:

1)PRETERITUM
-dla czynności zakończonych w przeszłości

Jeg var i Kina for to år siden. (Byłem w Chinach dwa lata temu.)

2)PERFEKTUM
-dla czynności przeszłych, których skutki są ciągle odczuwalne.

Jeg har brukket hånden. (Złamałem rękę.)

-dla wyrażania doświadczeń

Jeg har aldri vært i Polen. (Nigdy nie byłem w Polsce.)

-dla czynności rozpoczętych w przeszłości i trwających do chwili obecnej

Jeg har bodd i Oslo i tre år (Mieszkam w Oslo od trzech lat.)

3)PLUSKVAMPERFEKTUM
- dla czynności zaprzeszłych, które miały miejsce wcześniej niż inne zdarzenie przeszłe, o którym mowa

Hun hadde vasket hendene før hun spiste appelsinen. (Umyła ręce, nim zjadła pomarańczę.)

 

Do tworzenia preteritum stosujemy formę preteritum.

Do tworzenia czasu perfektum stosujemy HAR oraz perfektum partisipp

Do tworzenia czasu pluskvamperfektum stosujemy HADDE oraz perfektum partisipp

Formy preteritum oraz perfektum partisipp tworzy się według 4 wzorców koniugacji. Oprócz tych wzorców istnieją również czasowniki nieregularne.

 

KONIUGACJA 1
Należą tu czasowniki, których temat kończy się na dwie spółgłoski lub na D oraz T.
Zarówno formę preteritum jak i perfektum partisipp tworzy się poprzez dodanie końcówki –ET

BEZOKOLICZNIK	PRETERITUM	PERFEKTUM PARTISIPP
jobbe	jobbet	jobbet
åpne	åpnet	åpnet
vaske	vasket	vasket
slutte	sluttet	sluttet
bade	badet	badet

 

KONIUGACJA 2
Należą tu czasowniki, których temat kończy się na jedną spółgłoskę (ewentualnie dwie spółgłoski, które wymawia się jako jeden dźwięk.)
Formę preteritum tworzy się poprzez dodanie końcówki –TE a formę perfektum partisipp poprzez dodanie –T

BEZOKOLICZNIK	PRETERITUM	PERFEKTUM PARTISIPP
kjøpe	kjøpte	kjøpt
reise	reiste	reist
svømme	svømte	svømt
sende	sendte	sendt

 

KONIUGACJA 3
Należą tu czasowniki, których temat kończy się na  V, G lub dyftong (dwie samogłoski).
Formę preteritum tworzy się poprzez dodanie końcówki –DE a formę perfektum partisipp poprzez dodanie –D

BEZOKOLICZNIK	PRETERITUM	PERFEKTUM PARTISIPP
leve	levde	levd
lage	lagde	lagd
dreie	dreide	dreid
veie	veide	veid

 

KONIUGACJA 4
Należą tu czasowniki jednosylabowe zakończone samogłoską.
Formę preteritum tworzy się poprzez dodanie końcówki –DDE a formę perfektum partisipp poprzez dodanie –DD

BEZOKOLICZNIK	PRETERITUM	PERFEKTUM PARTISIPP
bo	bodde	bodd
skje	skjedde	skjedd
snu	snudde	snudd

 

CZASOWNIKI NIEREGULARNE
Formy czasowników nieregularnych można znaleźć w naszym słowniku w części norwesko-poskiej. Ponadto zestawienie najczęściej używanych czasowników nieregularnych znajduje się w poniższej tabeli.

BEZOKOLICZNIK	PRETERITUM	PERFEKTUM PARTISIPP
be	bad	bedt
bli	ble	blitt
bite	bet	bitt
dra	dro/drog	dradd
drikke	drakk	drukket
drive	drev	drevet
falle	falt	falt
finne	fant	funnet
foretrekke	foretrakk	foretrukket
forlate	forlot	forlatt
forsvinne	forsvant	forsvunnet
forstå	forsto	forstått
fortelle	fortalte	fortalt
få	fikk	fått
gi	ga/gav	gitt
gjøre	gjorde	gjort
gå	gikk	gått
ha	hadde	hatt
hjelpe	hjalp	hjulpet
komme	kom	kommet
la	lot	latt
legge	la	lagt
ligge	lå	ligget
løpe	løp	løpt
se	så	sett
selge	solgte	solgt
sette	satte	satt
si	sa	sagt
sitte	satt	sittet
skjære	skar	skåret
skrive	skrev	skrevet
sove	sov	sovet
spørre	spurte	spurt
stå	sto/stod	stått
synge	sang	sunget
ta	tok	tatt
treffe	traff	truffet
velge	valgte	valgt
vinne	vant	vunnet
vite	visste	visst