Lekcja 13

W tej lekcji nauczysz się:

W zakresie słownictwa

• Podróż, transport

W zakresie gramatyki:

• Spójniki podrzędności  / Zdania podrzędne
• Wyrażenie „Det er”
• langt /lenge

A:Kari, har du allerede planer for ferien?
K:Ikke ennå. Men jeg tror jeg trenger litt ro.
A:Ro? Vet du? En kollega som jeg jobber med har vært i Kina i det siste. Han bodde i et buddhistisk kloster i en måned.
K:Interessant. Dro han alene?
A:Ja. Han arrangerte alt på egen hånd, men han sier at det ikke var så lett. Han bestilte flybilletter til Beijing på nettet, men så måtte han søke om visum.
K:Måtte han vente lenge?
A:Nei, ikke så lenge, men først må man kjøpe flybilletter og reiseforsikring. Deretter kan man gå til ambassaden med passet og et bilde. Man kan også henvende seg til en formidler som arrangerer alt.
K:Jeg skjønner. Hvordan reiste han i Kina?
A:Først kjørte han tog i 20 timer. Han sier at han fikk plass på en sovevogn, men uten kupéer. Så kjørte han buss i 12 timer til en by, der han skulle bytte buss. Men han visste ikke at bussene sjelden er pålitelige der. Bussen hans kom ikke og han måtte overnatte i byen. Heldigvis fant han et lite hotell. Neste dag reiste han med neste buss i 8 timer. Til slutt måtte han gå 20 kilometer til fots i fjellet.
K:Det høres spennende ut men jeg er ikke sikker på om jeg har så lang ferie … Jeg tror jeg vil dra til kysten eller vandre litt i fjellet. Det er noen vandrerhjem i Norge som er like rolige som et buddhistisk kloster.
K:Det er sant. Det er mange øde steder i Norge også. Man trenger ikke å reise så langt.

noe	tutaj:trochę
ro	spokój
Kina	Chiny
et kloster	klasztor
alene	sam
på egen hånd	na własną rękę
arrangere	organizować
lett	lekko, łatwo
på nettet	w Internecie
søke visum	ubiegać się o wizę
lenge	długo
en reiseforsikring	ubezpieczenie turystyczne
et pass	paszport
et bilde	zdjęcie
henvende seg	zwrócić się
en formidler	pośrednik
kjøre tog	jechać pociągiem
kjøre buss	jechać autobusem
en vogn	wagon
en sovevogn	wagon sypialny
en kupé	przedział (w pociągu)
bytte bussen	przesiąść się (na inny autobus)
gå til fots	iść pieszo
en kyst	wybrzeże
vandre i fjellet	wędrować po górach
rolig	spokojny
øde	bezludny
langt	reise

ZDANIA PODRZĘDNE

W dialogu pojawiły się zdania podrzędne wprowadzone przez

• AT (ŻE)

Han sier at det ikke var så lett.
Han sier at han fikk plass på en sovevogn.
Han visste ikke at bussene sjelden er pålitelige der.

Czasami można wprowadzić zdanie podrzędne, w którym at występuje tylko domyślnie, a w praktyce jest pominięte.

Jeg tror jeg trenger noe ro.

• SOM (który,która, które)

En kollega som jeg jobber med har vært i Kina i det siste.
Man kan også henvende seg til en formidler som arrangerer alt.
Det er noen vandrerhjem i Norge som er så rolige som et buddhistisk kloster.

Uwaga! Som ma też drugie znaczenie – „jak” w porównaniach. To właśnie w tym znaczeniu som jest użyte drugi raz w ostatnim zdaniu. Najpopularniejsze norweskie porównania zestawione są w tabelce na dole strony.

• OM (czy)

Jak pamiętasz, formowanie pytań zamkniętych w norweskim nie wymaga użycia „czy”. Słowo to pojawi się tylko w zdaniach podrzędnych (w mowie zależnej).

Jeg er ikke sikker om jeg har så lang ferie.

Najważniejsze, co trzeba wiedzieć w związku ze zdaniami podrzędnymi, to zmiana szyku. Ikke lub przysłówki częstotliwości przesuwają się tutaj PRZED czasownik.

Powiązany test interaktywny: Zdania podrzędne z 'at'.» rozwiąż test interaktywny

Powiązany test interaktywny: zdania podrzędne z 'som'.» rozwiąż test interaktywny

Zapoznaj się z innymi spójnikami podrzędności w tabeli i wykonaj ćwiczenie.

selv om	chociaż
til tross for at	pomimo, że
mens	podczas gdy
hvis	jeśli
da	kiedy (jednokrotne zdarzenie w przeszłości)
når	kiedy

 

Powiązany test interaktywny: spójniki podrzędnści.» rozwiąż test interaktywny

LENGE, LANGT, LANG
lenge, langt, lang to grupa słów, które łatwo pomylić

• lenge (długo) używamy do wyrażania czasu trwania i pytania, jak długo coś trwa.

Hvor lenge har du jobbet her? I tre år. (Jak długo już tu pracujesz? Od trzech lat.)
De har ikke bodd her lenge. (Nie mieszkają tu długo)

• langt (daleko) używamy do określania odległości

 Hvor langt er det til Oslo? (Jak daleko jest do Oslo?)

• lang jest przymiotnikiem (długi). W rodzaju nijakim oczywiście przybiera formę langt

en lang film (długi film)
et langt ord (długi wyraz) 

 W połączeniu z rzeczownikami vei i tid może również służyć do mówienia o odległości i czasie.

Det er lang vei. (To jest daleko)
Hvor lang tid tar det? (Ile zabierze to czasu?)

 

Powiązany test interaktywny: lang, langt, lenge.» rozwiąż test interaktywny

KONSTRUKCJA DET ER
W dialogu pojawiło się zdanie 
Det er mange øde steder i Norge.

Tłumacząc je na polski, możemy zacząć od jest. Jest wiele odludnych miejsc w Norwegii.
W norweskim nie można zacząć zdania twierdzącego od er. Stąd potzeba dodania zaimka, który jednak sam w sobie nie niesie tu żadnego znaczenia.
Det er mange butikker her. (Jest tu dużo sklepów.)

Det pojawi się też w pytaniach.
Er det noen butikker her? (Czy są tu jakieś sklepy?)


PORÓWNANIA Z SOM

hvit som snø
fattig som ei kirkerotte
dum som et brød/ei gås/en stut
sterk som en okse
kald som is
full som en alke
frisk som en fisk

 
POWTÓRKA
 

Powiązany test interaktywny: Powtórka - lekcja 13.» rozwiąż test interaktywny