Lekcja 2

W tej lekcji nauczysz się:

W zakresie słownictwa

• Więcej zwrotów grzecznościowych
• Więcej rzeczowników

W zakresie gramatyki:

• Zaimków osobowych den i det oraz o rodzaju rzeczowników
• Zadawania pytań poprzez inwersję
• Szyku zdań twierdzących

 

Posłuchaj dialogu. Transkrypcję tekstu i wszystkie objaśnienia znajdziesz poniżej:

A:Hei Kari! Hva gjør du?

K:Hei, jeg leser en bok.

A:Er den på norsk?

K:Nei, den er på fransk.

A:Forstår du fransk?

K:Ja, jeg jobber som oversetter fra fransk og engelsk. Hva jobber du som?

A:Jeg er dataingeniør.... Bor du i Oslo?

K:Ja. Nå bor jeg i Oslo men jeg kommer fra Lillehammer. Og du?

A:Jeg kommer fra Polen.

K:Polen? Du snakker ganske bra norsk!

A:Takk

K:Kjører du slalåm?

A:Ja. Det liker jeg godt!

K:Da kommer du kanskje til Lillehammer en gang! ............Nå løper jeg. Ha det bra!

A:Ha det!

Hva gjør du?	Co robisz?
ei bok	książka
på norsk	po norwesku
ja	tak
nei	nie
fransk	francuski
engelsk	angielski
norsk	norweski
forstå	rozumieć
en oversetter	tłumacz
en dataingeniør	informatyk
Hva jobber du som?	Co robisz zawodowo? (Dosłownie: Jako kto pracujesz?)
ganske bra	dość dobrze
kjøre slalåm	jeździć na nartach (zjazdowych)
Det liker jeg godt!	bardzo to lubię
kanskje	może
en gang	kiedyś / pewnego razu
løpe	biec
Ha det bra!	cześć (na pożegnanie)
Ha det!	cześć (na pożegnanie)

  

RODZAJ RZECZOWNIKA 

W powyższym dialogu pojawił się tajemniczy zaimek den. Odnosi się on do książki, więc po polsku przetłumaczymy go jako ona. Trzeba jednak wiedzieć, że wcześniej poznane zaimki han i hun odnoszą się tylko do ludzi. Dla przedmiotów nieożywionych mamy do dyspozycji kolejne zaimki osobowe den i det. Który z nich należy zastosować, zależy od rodzaju rzeczownika. Przy okazji warto od razu zwrócić uwagę, że w det nie wymawia się t. (posłuchaj nagrania)

den	zaimek osobowy dla rzeczowników rodzaju męskiego i żeńskiego
det	zaimek osobowy dla rzeczowników rodzaju nijakiego

Trzeba więc uczyć się rzeczowników razem z rodzajnikiem, dzięki któremu wiemy, jakiego rodzaju jest rzeczownik. W takiej też postaci będą one wprowadzone do testów powtórkowych na kończących poszczególne lekcje. Poniżej zestawienie rodzajników:

ei	rodzajnik nieokreślony dla rodzaju żeńskiego
en	rodzajnik nieokreślony dla rodzaju męskiego
et	rodzajnik nieokreślony dla rodzaju nijakiego

Jak widać, rzeczowniki norweskie mają trzy rodzaje, ale... uwaga! Rodzaj żeński jest zanikający i wszystkie rzeczowniki rodzaju żeńskiego można zamienić na rodzaj męski. Tak więc wymieniony w tabelce ze słownictwem rzeczownik ei bok może mieć też formę en bok i obie są poprawne.

W tym ćwiczeniu masz okazję poznać kilka nowych norweskich rzeczowników. Ich rodzaj sprawdź w naszym słowniku. Tak jak w większości słowników rodzaj męski jest tam oznaczony skrótem m, nijaki nt, żeńsko-męski m/f. Gdy już poznasz rodzaj rzeczownika, wybierz dla niego odpowiedni zaimek. Dla urozmaicenia wprowadzono również imiona bohaterów naszego kursu. Pamiętaj, że dla ludzi stosujemy zaimki han i hun.

Powiązany test interaktywny: zaimki osobowe (2).» rozwiąż test interaktywny

 

ZADAWANIE PYTAŃ PRZEZ INWERSJĘ

W powyższym dialogu pojawiło się kilka pytań utworzonych przez inwersję. Co to takiego ta inwersja? Prościej mówiąc to zmiana kolejności elementów zdania. W ten sposób ze zdania twierdzącego

Han bor i Norge. (On mieszka w Norwegii.)

możemy łatwo utworzyć pytanie, zamieniając miejscami podmiot i orzeczenie. (Rolę podmiotu pełni rzeczownik lub zaimek osobowy. Rolę orzeczenia pełni czasownik). W ten sposób powstanie zdanie:

Bor han i Norge? (Czy on mieszka w Norwegii?)

Łatwo zauważyć, że w polskim tłumaczeniu pojawia się magiczne słówko "czy", które wprowadza zdanie pytające. W norweskim takie słówko nie jest potrzebne - formę pytającą uzyskaliśmy właśnie dzięki inwersji.

Teraz znajdź w naszym dialogu trzy pytania zamknięte utworzone poprzez inwersję. Pytania zamknięte to takie, na które odpowiadamy tak lub nie. Odpowiedź TUTAJ

 

Udało się? Być może do grupy tej zaliczyłeś / zaliczyłaś też pytania takie jak
Hva gjør du?
To pytanie należy już do pytań otwartych, które zaczynają się od słowa pytającego (np. co, gdzie, kiedy). W takich pytaniach szyk zdania jest podobny - orzeczenie jest przed podmiotem, ale jeszcze wcześniej, na samym początku mamy słówko pytające. Tłumacząc takie zdanie na polski, nie użyjemy słowa czy.

W poniższym ćwiczeniu przetrenujesz tworzenie zdań pytających:

Powiązany test interaktywny: zdania pytające.» rozwiąż test interaktywny

 

CZASOWNIK GJØRE

Czasownik gjøre jest kolejnym (po være), który tworzy formę osobową w sposób nieregularny. O ile przy regularnej odmianie dodajemy -r, w tym przypadku zabieramy jedną literę, by utworzyć formę osobową. Popatrz na zestawienie w tabelce dla porównania.

bezokolicznik	forma osobowa
komme	kommer
bo	bor
drikke	drikker
gjøre	gjør

 
SZYK ZDANIA TWIERDZĄCEGO 
W zdaniu twierdzącym orzeczenie powinno być zawsze na drugim miejscu, więc jeśli na początku zdania pojawi się jakiś okolicznik, np. nå (teraz), to podmiot przesunie się na trzecie miejsce. Takie dwa zdania pojawiły się w dialogu.

Nå bor jeg i Oslo. (Teraz mieszkam w Oslo)

Nå løper jeg. (Teraz biegnę)

Równie dobrze możemy powiedzieć

Jeg bor i Oslo nå  (bez zmiany szyku)

ale umieszczając to słowo na początku, kładziemy na tę informację większy nacisk. Na pierwszym miejscu mogą się często pojawiać właśnie określenia związane z czasem.

i dag	dzisiaj
i morgen	jutro
i kveld	dziś wieczorem

 
Poniżej ćwiczenie dotyczące szyku zdania.

Powiązany test interaktywny: szyk zdania (1).» rozwiąż test interaktywny

 

W połączeniach głosek GJ-  g jest nieme.

gjøre
gjerne
gjenta
gjest
igjen

POWTÓRKA

Powiązany test interaktywny: Powtórka - lekcja 2.» rozwiąż test interaktywny