Lekcja 4

W tej lekcji nauczysz się:

W zakresie słownictwa

• Słownictwa związanego z rodziną
• Pytania o wiek

W zakresie gramatyki:

• Formy określonej rzeczownika
• Zaimków dzierżawczych

Posłuchaj dialogu

J: Thomas, hvor gammel er du?

T:Jeg er tretti år gammel, og du?

J:Jeg er tjuesju. Har du søsken?

T:Ja, jeg har en bror og en søster. Broren er trettitre nå, søsteren er tjueåtte.

J:Jeg har også en storebror. Han er trettifem.

T: Har du barn?

J: Nei, men broren min er gift og har to barn. Vi leker ofte sammen.

T: Du er en god tante.

J:Det sier faren min også.

T:Har broren din sønner eller døtre?

J:En sønn og en datter. Sønnen hans er fem år gammel og datteren hans er tre.

T:Bor foreldrene dine i Oslo?

J:De bor ikke i Oslo. Nå bor de i Kristiansand sammen med besteforeldrene mine.

T:Hvor gamle er besteforeldrene dine?

J:Bestemor er sytti seks og bestefar er allerede åtti.

 

Hvor gammel er du?	Ile masz lat? (dosłownie: Jak stary jesteś)
Jeg er ... (år gammel)	Mam .... lat.
søsken	rodzeństwo
en bror	brat
en storebror	starszy brat
gift	żonaty / zamężna
ei tante	ciocia
leke	bawić się
ofte	często
si	mówić	!!! Forma osobowa to "sier"
en sønn	syn
ei datter	córka
døtre	córki
ikke	nie (zaprzeczenie czasownika – więcej w rozdziale 6)
foreldrene	rodzice
besteforeldrene	dziadkowie
med	z
bestemor	babcia
bestefar	dziadek

 

 Klika rzeczowników związanych z rodziną tworzy liczbę mnogą nieregularnie.

ei datter	døtre
en bror	brødre
ei søster	søstre
en far	fedre
ei mor	mødre

FORMA OKREŚLONA RZECZOWNIKA

W dialogu spotkaliśmy się z określoną formą rzeczownika. Pojawia się ona, gdy rozmawiamy o konkretnej osobie czy przedmiocie, znanym już naszemu rozmówcy. W rozmowie Thomas najpierw informuje, że ma brata, używając formy nieokreślonej (en bror), ale gdy mówi o nim po raz kolejny, używa już formy określonej (broren).

Formę określoną tworzymy poprzez dodanie do rzeczownika końcówki zależnej od rodzaju i liczby.

-a	końcówka dla rodzaju żeńskiego
-en	końcówka dla rodzaju męskiego (samogłoska jest prawie niesłyszalna)
-et	końcówka dla rodzaju nijakiego  (nie wymawia się -t)
-ene (ne)	końcówka dla liczby mnogiej

 

Przykłady form rzeczowników dla formy określonej i nieokreślonej

forma nieokreślona		forma określona
ei bok		boka
en bil		bilen
et hus		huset
foreldre		foreldrene

Gdy et jest rodzajnikiem nieokreślonym, wymawia się t, natomiast gdy jest rodzajnikiem określonym (końcowym), t nie słychać. 

Rzeczowniki kończące się na literę E otrzymują tylko –N lub –T. W rodzaju żeńskim końcowe E zanika.

forma nieokreślona	forma określona
en hage	hagen
et eple	eplet
ei gruppe	gruppa

 Nie dotyczy to jednak rzeczowników jednosylabowych lub akcentowanych na ostatnią sylabę

forma nieokreślona	forma określona
et tre	treet

Rzeczowniki kończące się krótką samogłoską i spółgłoską M mają w formie określonej podwójne M.

forma nieokreślona	forma określona
et rom	rommet
en sykdom	sykdommen

 Rzeczownik w formie określonej w liczbie mnogiej zazwyczaj ma końcówkę -ene.

- Dla rzeczowników tworzących liczbę mnogą nieokreśloną poprzez dodanie -er, dodajemy zamiast tego -ene

liczba mnoga forma nieokreślona	liczba mnoga forma określona
biler	bilene
hunder	hundene

 - Również do rzeczowników, które w formie nieokreślonej mają liczbę mnogą taką samą jak pojedyncza,
dodajemy -ene

liczba mnoga forma nieokreślona	liczba mnoga forma określona
hus	husene
bord	bordene

- Do rzeczowników tworzących liczbę mnogą nieokreśloną poprzez dodanie -e, dodajemy zamiast tego -ne

liczba mnoga forma nieokreślona	liczba mnoga forma określona
elektrikere	elektrikerne
tyskere	tyskerne

No i jeden wyjątek, który koniecznie trzeba zapamiętać, to forma określona l.mnogiej rzeczownika barn (dziecko).
Tutaj dodajemy -a

liczba mnoga forma nieokreślona	liczba mnoga forma określona
barn	barna

Powiązany test interaktywny: rzeczownik (forma określona).» rozwiąż test interaktywny

ZAIMEK DZIERŻAWCZY
W dialogu pojawiły się dwa zaimki dzierżawcze  - min, din, hans (mój, twój, jego). Zaimki dzierżawcze zmieniają formę zależnie od rodzaju i liczby rzeczownika.

rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	liczba mnoga	tłumaczenie polskie
min	mi	mitt	mine	mój
din	di	ditt	dine	twój
hans				jego
hennes				jej
dens				jego, jej (dla rzeczy rodzaju męskiego)
dets				jego, jej (dla rzeczy rodzaju nijakiego)
vår		vårt	våre	nasz
deres				wasz
deres				ich

Zaimek dzierżawczy może stać przed rzeczownikiem – wtedy rzeczownik jest w formie nieokreślonej lub za rzeczownikiem – wtedy rzeczownik jest określony. W pierwszym przypadku akcentowany jest zaimek dzierżawczy, czyli fakt posiadania.

min bil – bilen min   (mój samochód)
din bror – broren din (twój brat)
hans mor – mora hans (jego matka)

Zaimki dzierżawcze rodzaju żeńskiego używane są tylko po rzeczowniku.

Użycie hans, hennes, dens, dets
Zaimków dzierżawczych hans i hennes używamy tylko w stosunku do ludzi, tak samo jak zaimków osobowych han i hun
hans hus  (jego dom)
hennes sykkel (jej rower)

Zaimki dzierżawcze dens i dets używane są w stosunku do rzeczy, tak samo jak zaimki osobowe den i det
byen og dens folk (miasto i jego ludność)
slottet og dets arkitekt (zamek i jego architekt)

 

Zaimek zwrotny dzierżawczy
Język norweski posiada również zaimek zwrotny dzierżawczy dla trzeciej osoby, który wyraża przynależność dopełnienia dla podmiotu.

rodzaj męski	rodzaj żeński	rodzaj nijaki	liczba mnoga	tłumaczenie polskie
sin	si	sitt	sine	swój

Powiązany test interaktywny: zaimki dzierżawcze (1).» rozwiąż test interaktywny

Powiązany test interaktywny: zaimki dzierżawcze (2).» rozwiąż test interaktywny

Litera "ø" oznacza dźwięk podobny do polskiego "y", lub inaczej dzwięk pomiędzy "o" a "e". Zwróć uwagę na wyrazy:

sønn
søster
søsken
døtre
gjøre
kjøre

 

POWTÓRKA

Powiązany test interaktywny: Powtórka - lekcja 4.» rozwiąż test interaktywny